Moet een roman zich onmiddellijk voor ons ontsluiten of niet? Deze vraag kan ik onmogelijk met ja of nee beantwoorden. Het hangt wat mij betreft van heel veel factoren af. Factoren die het boek zelf betreffen: hoe begint het? Is het boeiend of moet je eerst door een brei van details heen? Nodigt het uit om verder te lezen? Is het een prettig lettertype en een goede lettergrootte? Hoe gebruikt de schrijver de taal?
Daarnaast zijn er de factoren die met mij te maken hebben: ben ik uitgerust of juist moe? Heb ik het druk of is er alle tijd? Voel ik me goed en heb ik ruimte om er moeite voor te doen? Of kan ik een boek waar ik ‘voor moet werken’ nu helemaal niet aan, heb ik hapklare brokken nodig en hoort op dat moment iets anders niet tot de mogelijkheden?
Al die factoren bij elkaar maken of een boek zich op dat moment in die situatie ‘makkelijk ontsluit’.
De laatste jaren heb ik het vooral met hapklare brokken gedaan. Ik had geen energie om me ergens voor in te spannen en vooral, ik had er de concentratie niet voor. Eigenlijk is dat begonnen na mijn eerste heupoperatie. Na die operatie liep ik weer als een kieviet maar was mijn hoofd de ene keer gevuld met watten en de andere keer een vergiet. Moest na één bladzij lezen al weer opnieuw beginnen omdat ik geen idee had wat ik net gelezen had en kon me absoluut niet concentreren. Aanvankelijk dacht ik dat het van de narcose kwam en dat het binnen redelijk afzienbare tijd wel zou slijten, ik was per slot vanaf mijn vierde een groot verbruiker van boeken in alle soorten en maten. Inmiddels weet ik dat de narcose er vast wel aan heeft bijgedragen maar dat het toch voornamelijk is veroorzaakt door de enorme hoeveelheid pijnstillers die ik slikte om nog te kunnen functioneren en waar ik van de een op de andere dag rigoureus mee ben gestopt. Cold turkey en niet handig achteraf gezien.
Het was een enorme schok dat lezen nauwelijks meer wilde, dat geen enkel boek zich ‘onmiddellijk voor me ontsloot’. Me daarbij neerleggen was geen optie. Ik ben toen begonnen boeken te lezen die ik al kende en waarvan ik wist dat ze me boeiden. En dat hielp! Het lezen bleef nog steeds moeite kosten maar het was niet zo erg als ik een stuk vergat omdat ik wist hoe het verder ging.
Nu ben ik ruim vier jaar verder en moet ik tegen wil en dank toegeven dat het lezen nog steeds anders is dan dat het vroeger was. Vroeger kon ik opgaan in een boek terwijl om me heen de wereld kon vergaan. Nu moet het stil zijn en kan ik zelfs nauwelijks muziek op de achtergrond hebben. Dit heeft absoluut consequenties voor de boeken die ik lees. Boeken die zich niet ‘onmiddellijk ontsluiten’ leg ik weg, hoe vervelend dat soms ook voelt. Toch heb ik nog steeds de illusie dat er ooit weer een tijd komt dat ik het wel weer kan, die minder toegankelijke boeken lezen en er van genieten. Ik sta per slot aan de vooravond van mijn Nieuwe Leven met tijd, rust en ruimte.
Het enige wat nog roet in het eten kan gooien is mijn tweede heupoperatie in januari, met een narcose maar deze keer zonder al die pijnstillers.
Dus wie weet wat de toekomst nog zal brengen
